De stille revolutie
Herkenbaarheid geeft vertrouwen. "366dagen mediteren met John Main"
Ik gebruik al twee jaar het boek van Paul Harris "366 dagen mediteren met John Main" als leidraad en inleiding bij de meditatie. Stipt houd ik mij aan de tekst van de daglezing die voor de kalenderdatum vastligt. Liefst mediteer ik s 'morgens. Is het niet gelukt, wordt het een avondmeditatie. Ik heb het geluk landelijk te wonen. Wanneer ik tijdens de dag buiten ben en het angelusklokje van de parochiekerk hoor luiden is dit ook een kort moment van ingetogen stilte.
Vanuit dat gebruik en achtergrond probeer ik de verdienstelijkheid van het boek voor de persoonlijke meditatie te beschrijven.
John Main.
Verknocht aan het ritueel van de meditatie en gefascineerd voor de stilte, vindt John Main structuur in het leven. Deze ervaring, de drang om de eigen ervaring mee te delen sijpelt door de pagina's. Het boek is niet in twijfelende en vragende wijs geschreven, wel overtuigend met een zeker activisme, voortvloeiend uit de afkeer voor een egocentrische levenshouding en voor een oppervlakkig statement over levenswijsheid om de levenswijsheid. Met het vast vertrouwen de weg te vinden die leidt naar de stille kamer in het hart, de thuis van de Geest van God. En met het overtuigend geloof in de transformatie. Aandachtig voor het inzicht in het vermogen om de waarheid uit te dragen, brengt hij de boodschap zonder franje, noch profetisch, noch eloquent maar in een communicatie die dicht bij de gewone spreektaal aanligt. Daarin schuilt zijn bescheidenheid en zelfrelativering.
Het boek
In het boek herinnert John Main regelmatig en veelvuldig aan de voorbereiding van de meditatie om tot de goede praktijk te komen (de houding, de ademhaling, de overgave, de duur van de meditatie). Het is de rituele omkadering die je leidt naar het binnen treden van de stilte, het binnengaan in de wachtkamer van het hart. Voortdurend beklemtoont hij het nut en het belang van de herhaling van de mantra om de geest vast te houden en verwijst hij naar het volhardend enthousiasme voor het gebed, dat de meditatie ook is.
Bij wijze van samenvatting heb ik enkele belangrijke quotes samengebracht.
Vrijheid
Vrij zijn is niet doen wat wij willen, maar wel zijn wie wij zijn. Vrij zijn is bevrijd zijn om te kunnen zijn door een kracht van liefde, die sterker is dan die van ons ego.
Vrij zijn is verlost zijn van de liefde gevangen in zelfvoldaanheid en egocentrisme.
Vrij zijn is de ander ontmoet hebben en hem in nederigheid geantwoord hebben. De zin van dienstbaarheid is de andere brengen tot de realisatie van zijn enorme mogelijkheden, zijn bewustzijn verhelderen door dat van Christus, zijn emoties verhelderen door de warmte van Christus liefde.
Vrij zijn is open staan voor God, de basis van ons zijn, de structuur van de innerlijke en uiterlijke werkelijkheid.
Door God te negeren kunnen wij nooit enige zin vinden in ons zelf en in het heelal.
Geloof
Geloof groeit vanuit het besef dat wij waardevol, beminnenswaardig en bemind zijn. Wij mogen dat wel niet verengen tot de eigen liefde tot de liefde voor ons zelf, maar uitbreiden tot de universele liefde, de liefde voor allen en alles, voor de totale schepping.
Geloven is geen heilige gevoelens wekken over God, wel leren leven vanuit de bronnen van zijn aanwezigheid.
Wanneer God ons in de stilte van afwezigheid en verlies laat blijven ondervinden wij wat het is afgesneden te zijn van het gevoel van zijn aanwezigheid. Het is een gevoelloze stilte. De afwezigheid van alle gevoelens dwingt het geloof naar grotere diepte. Als wij echt geloven zal het gevoel van afwezigheid onze overtuiging van Gods bestaan nog verdiepen en versterken. Wij zullen Hem nog vertrouwder maken en Hem nog beter doen kennen. Op dit diepe niveau van geloof maakt het niet uit of wij gevoelens hebben van zijn aanwezigheid of afwezigheid.
Stilte
Stilte is het medium van de eenwording, waarin het innerlijke en uiterlijke leven verenigd wordt met God.
Het ontdekken van de stilte is eenvoudig en begint in een stille plek door lichamelijk roerloos te worden en te blijven.
Wanneer wij stil en aandachtig worden ontdekken wij dat materiële dingen geen bevrediging of zin geven in de drukke en oppervlakkige samenleving maar een of ander instinct zegt dat er in de stilte wel een enorme rijkdom en kracht te vinden is.
Door stil te vallen/stil te zijn leren wij alles wat in ons hoofd zit aan concepten, ideeën, beelden en opvattingen los te laten. In de stilte binnen treden is de ervaring en de betekenis van het zijn opdoen.
Stilte is van kostbare waarde omdat ze het luisteren met heel ons zijn en van goddelijke kracht vervuld, mogelijk maakt. Het contact met de levensbron behoedt ons van angst die volledig te leven verhindert.
De contemplatieve stilte roept elke Christen op tot een dieper bewustzijn wat het betekent om door God geschapen te zijn, wat het betekent door Jezus verlost te zijn en wat het betekent om een tempel van de H. Geest te zijn.
De goddelijke stilte betekent dat wij er zijn om te luisteren en om te horen met open aandacht dat die stilte vruchtbaar is. Zij trilt van Gods aanwezigheid en van liefde. Ze roept ons op om onszelf te overstijgen en onze begrenzingen te overschrijden. Ze ontsluiert de onvoorstelbare mogelijkheden wanneer wij ons toevertrouwen aan de verlichtende kracht van de liefde.
Meditatie
Mediteren is als ademen. Een spirituele discipline even onmisbaar voor de geest als ademhaling voor het lichaam. Het geeft ons de nodige (adem)ruimte om te zijn, de stilte en de vrede om te zijn. In vrede leven is de werkelijkheid ervaren van een rust en orde , die er al is in ons hart. Het is onze essentiële zoektocht om in vrede te zijn, een te zijn en in het middelpunt van ons wezen met alles in harmonie te zijn.
Discipline en ernst zijn nodig om de weg van de meditatie naar zingeving te volgen en vrede en vreugde te ervaren.
Doel van de meditatie is binnengaan in ons middelpunt, waar het eeuwig licht van God in ons binnenvalt als door een open diafragma en heel ons zijn verlicht en verheldert.
Meditatie is in aanraking komen met het oorspronkelijk middelpunt van ons zijn of terugkeren naar onze oorsprong, naar God.
Meditatie betekent leren leven vanuit het midden van ons zijn .Stress, slecht functioneren, depressiviteit, angsten en verslavingen houden ons in de greep en belagen het vermogen om geworteld te blijven in het middelpunt van ons zijn.
Mediteren is afleren. In de meditatie mogen wij ons niet laten ontmoedigen door verstrooidheden en omstandigheden. Een excuus is gemakkelijk gevonden. Meditatie is een weg van afleren van de ingeburgerde gedachte dat wij moeten ontvangen als wij iets geven en dat wij de waardering van anderen moeten verdienen en van de moeilijke aanname dat wij zinvol bezig zijn wanneer wij alleen maar rusten in de Heer in de staat van stil zijn. In de meditatie vragen wij niet. Wij laten God zijn gaven geven zonder eisen en verwachtingen.
Meditatie is de weg naar een gevoel van stabiliteit., een worteling in onszelf. Zonder dat gevoel kan uiterlijke of fysische stabiliteit verworden tot een zoektocht naar zekerheid of naar manieren van beveiliging, terwijl de wezenlijke stabiliteit de werkelijkheid van ons eigen zijn is.
Meditatie is ten volle openstaan voor ons eigen tegenwoordig zijn, tot de volheid komt wanneer wij helemaal van diegene zijn die "Ik ben" is.
Meditatie is niet piekeren over God, noch onze houding t.a.v. Hem en t.a.v. de werkelijkheid analyseren. God kan niet verstandelijk begrepen worden. Tijdens de meditatie worden ons denken en emoties uitgezuiverd door zijn vergeving en liefde.
Mediteren is de manier om onze ingeboren kinderlijke zin voor verwondering te herontdekken en met kinderlijke aandacht te luisteren naar de Geest van Jezus in ons.
Meditatie volgt het pad van de zuivering. Egoïsme, verlangen, bezitterigheid weg schuren, oude wegen en het oude zelf verlaten om open te staan voor een nieuw leven op de weg naar God.
In de meditatie komen wij erachter dat het leven ons geschonken is om deze gave te ontvangen ten dienste van het leven, het geluk en het zijn.
Meditatie is erop gericht de geest te bevrijden en te openen op de oneindigheid, een verruiming voorbij de eigen grenzen en tot vereniging komen met het Al, met God. Aanwezig zijn bij God is aanwezig zijn bij ons zelf en bij de hele schepping. Om aanwezig te zijn bij iemand moet er thuisgevoel zijn, een wederzijds vertrouwen en van de wederzijdse bereidheid tot ervaring.
Meditatie is geen manier om te ontspannen en innerlijke vrede te vinden midden in het moderne burgerleven., ook geen remedie tegen verveling. Vervolmaking van de discipline leidt tot eenvoud. Meditatie maakt het eenvoudiger tot wij in staat zijn de volle waarheid en de volle liefde te ontvangen.
Mediteren is de moed hebben om met edelmoedigheid van geest, die ons zo aanwezig mogelijk maakt bij ons zelf en bij God de aandacht van ons wegnemen, ons richten op God en ernaar uitkijken.
Meditatie brengt ons wijsheid. Wijsheid is de zin kennen van wat wij weten. Is weten in perspectief en in de juiste verhouding. Het goddelijk perspectief is in het licht van de eeuwigheid alles weten wat ons gegeven is te weten.
Meditatie resulteert in het zoeken naar de volheid van het leven, naar de totale waarheid en de totale liefde om van allen en van alles te houden.
De mantra
De mantra helpt ons om tijdens onze pelgrimstocht het geloof te laten groeien en angsten weg te snoeien.
Het doel van de mantra is de geest tot rust brengen, tot vrede, tot concentratie. De weg daar naartoe is de mantra voortdurend trouw blijven zeggen, zodat wij niet in beslag worden genomen door een gevoel van welbehagen en een narcistische manier van bidden.
Het zeggen van de mantra schept de ruimte om los te komen uit ons zelf en los te laten zodat wij de gave van het zijn, volledig beleven in eenvoud en geloof. Het helpt ons om op de weg van de ontvoogding te blijven, het pad van verlichting waar wij aan wijsheid winnen en de bekoring van de complexiteit weerstaan.
De mantra nederig, trouw en geduldig uitspreken, is de sleutel om echt in alles te kunnen binnengaan.
De mantra brengt ons in het nu-moment, verder dan het ego en brengt ons binnen bij God .Tijdsgebonden taalstructuren en de aan het ego gebonden motieven van verlangen en verbeelding kunnen nooit de toegang tot het mysterie ontsluiten. Dat is precies het mysterie van de aanwezigheid van God, die is, die nu is, die altijd is, de alles is.
Door trouw te blijven aan de mantra boetseren wij een vastbeslotenheid om onszelf achter ons te laten en door te zetten voor de tocht naar het mysterie.
Ervaringen van enerzijds ontsnapping uit het egoïsme, zelfzucht en isolement en van anderzijds groei in de liefde, geduld, begrip en meevoelen zijn tekens dat wij op de goede weg zijn naar de mateloze liefde van God.
Het Christelijk gebed
Het christelijke gebed wordt wel eens de weg van de vereniging en eenwording genoemd.
Het Christelijk gebed is een staat van onschuld. Door te mediteren kunnen wij alle complexiteit van schuld achterlaten.
Het christelijke gebed roept op tot fundamentele eenvoud en echte nederigheid om de barrières die ons scheiden van God en van de anderen af te breken en ons hart totaal open te stellen voor wat is, voor God die liefde is.
Het doel van het Christelijk gebed is Gods mysterieuze en stille aanwezigheid in ons meer en meer een werkelijkheid te laten worden, die zin, vorm en doel geeft aan alles wat wij doen en zijn .Dat geeft ons zicht op de diepste waarheid “allemaal één zijn in God."
In het contemplatieve gebed willen wij de persoon worden waartoe wij geroepen zijn ,door in zijn aanwezigheid te zijn. Dat is ook de aansporing van Jezus om eerst het Koninkrijk te zoeken want al de rest zal erbij gegeven worden. Door de buitensporige waardering van verstandelijke activiteiten en de enggeestige definitie van de mens als verstandelijk wezen is de betekenis van het gebedsleven verarmd en het begrip van het gebed verschraald. Het antwoord op de goddelijke entiteit is verbrokkeld geraakt.
Bidden vraagt geduld en trouw om tot volledige aandacht te komen.. Het is de volle en bewuste intrede in het gebed van Jezus of de gezindheid van Jezus aannemen
Energie:
Wij moeten leren dat alle leven energie is, die leven onderhoudt en creëert.
Het mysterie van God is het mysterie van de goddelijke energie of de onbeperkte zelf gevende liefde. God is de grond van ons zijn en van alle zijn. Het heeft geen zin ons God proberen voor te stellen. Hij is aanwezig en laat zich lief hebben.
Zoeken naar geluk en voldoening is een individuele weg geworden voor de moderne mens. Nochtans is de te volgen weg waarvoor wij opgeroepen worden door Jezus zijn weg van waarheid en leven. Het wonder van onze bestemming is dat de weg vereniging met Hem betekent. Wanneer wij dat inzien hebben wij oog voor een krachtbron, een energie die beschikbaar is voor iedereen en die ons ergens naartoe brengt. Wij weten niet waar , maar wel naar altijd diepere waarheid en groter leven.
De goddelijke energie, de levensbron is te vinden in het eigen hart en in de eigen geest. het is de energie van heel de schepping of de goddelijke liefde.
De krachtbron, die God is, die liefde is verschaft de pelgrim op het pad van de onteigening doorzettingsvermogen om aan verleidingen te weerstaan, te blijven geloven in de oproep van Christus (Jezus beschreef de weg van de verlossing als een smalle weg door weinigen gekozen omdat hij niet in het oog valt) en te focussen op de ultieme bestemming.
De eigen beleving
Wanneer ik s' morgens mediteer (ochtendmeditatie), vanuit een verlangen en wil om van de dag iets vruchtbaars te maken is meditatie een handgreep. Het wordt een ritueel morgengebed waarin gefocust wordt op het onderweg zijn, vandaag, morgen en ......... .
De dogmatische en mijzelf opgelegde verplichting van te moeten mediteren, vol te houden en het zo perfect mogelijk te doen, laat zich vangen in een pijnlijke dwang en werkt contra productief. Deze dwarse motivatie en ongemakkelijke houding worden weggedoezeld door geduld en zachte discipline. Dan wordt meditatie een spiritueel proces dat zin en betekenis geeft aan het leven en er verder door getriggerd wordt .
Het wordt een inspirerende pelgrimage die mij vandaag alert houdt en invloed heeft op mijn doen en laten. Een zinvolle dag beleven is zeker een algemeen menselijk verlangen maar dient zich niet vanzelfsprekend aan.
Even stilstaan bij aanbod en aanname, bij de omgeving en de middelen die ik aangereikt krijg, bij de voorzichtigheid en waakzaamheid die nodig zijn, geen angst voor wat komen kan , wel zelfbewustzijn om het goed te doen. Reflecties die uitdeinen terwijl stilte mij wenkt en uitnodigt tot ontmoeting met de krachtbron die mij zal sturen en in toom houden. Ik voel mij gezegend met de goddelijke geest om de dag vrijmoedig kleur te geven. De erkenning dat ik door Hem gedragen word maakt dat ik steviger en standvastiger in mijn schoenen sta.
Ik word gesterkt en verwerf toegankelijkheid tot inzicht door de passage langs de weldadige ruimte van de stilte.
Door de dag telkens te beginnen met een inleidende meditatie probeer ik het moment, het nu ,bewuster te beleven, wat een heilzaam effect heeft op lichaam en geest en aanzet om de dingen minder gedachteloos te doen. Opmerkzaam en alerter zijn om sneller en beter negatieve gedachtenpatronen te onderscheppen en heldere inzichten te onderscheiden. Het maakt mij weerbarder tegen frustratie en stress, evenwichtiger in de stemming ,milder in de communicatie en vooral liefdevoller in de omgang. Uit de betere zelfkennis ontwikkelt zich een nuchtere zelfrelativering. Wanneer ik dat allemaal kan doen in verbinding met de Schepper, waarvoor ik mij in de meditatie open stel en waaruit ik door de herhaling van de mantra rust en kracht haal, ervaar ik geluk en tevredenheid.
Wanneer door omstandigheden de ochtend-meditatie niet lukt ,sluit ik de dag af met een avondmeditatie, liefst voor het slapengaan ,ook ingeleid met de stille lezing van de dag tekst van John Main. Dat kan omdat de dag teksten op elk moment van de dag kunnen gelezen worden. De insteek is nu wel anders. De gedachten en impressies van de voorbije dag loslaten, tot rust komen , dankbaar zijn voor de dag beleving, hoe die ook geweest is en uitdoven in de stilte als uitnodiging voor een verkwikkende nacht
Om te besluiten mag ik in alle bescheidenheid getuigen dat meditatie mij fysiek en mentaal gezond houdt en de weg (middel) is voor mijn spirituele ontwikkeling.
Guy Van Caenegem
Open Contemplatief Huis