Homilie voor Franciscuszondag 2025

Homilie voor Franciscuszondag
in de pastorale eenheid Maria Tenhemelopneming Mariakerke-Oostende 5 oktober 2025
800 jaar Zonnelied


Van U zijn de lof, de roem, de eer en alle zegen.
U alleen, Allerhoogste, komen zij toe
en geen mens is waardig uw naam te noemen. Wees geprezen, mijn Heer, met al uw schepselen, vooral met mijnheer broeder zon die de dag is
en door wie Gij ons verlicht.
En hij is mooi en straalt met grote pracht; van U, Allerhoogste, draagt hij het teken.
Wees geprezen, mijn Heer, door zuster maan en de sterren. Aan de hemel hebt Gij ze gevormd, helder en kostbaar en mooi.
Wees geprezen, mijn Heer, door broeder wind
en door de lucht, bewolkt en helder, en ieder jaargetijde, door wie Gij het leven van uw schepselen onderhoudt.
Wees geprezen, mijn Heer, door zuster water die heel nuttig is en nederig, kostbaar en kuis. Wees geprezen, mijn Heer, door broeder vuur door wie Gij voor ons de nacht verlicht;
en hij is mooi en vrolijk, stoer en sterk.

Wees geprezen, mijn Heer, door onze zuster moeder aarde die ons voedt en voor ons zorgt,
en allerlei vruchten met kleurrijke bloesems voortbrengt en groene gewassen.
Wees geprezen, mijn Heer, door hen
die omwille van uw liefde vergiffenis schenken, en ziekte en tegenspoed dragen.



Wat leert ons het Zonnelied over Franciscus?
En wat is de boodschap die er voor ons in vervat ligt?
Franciscus van Assisi wordt wel eens de tweede Christus genoemd en sommigen noemen hem ook de laatste Christus.
Bedoeld wordt, dat vóór hem en na hem niemand in zijn of haar leven zozeer op een radicale wijze Jezus van Nazaret heeft nagevolgd als hij. De stigmatisering, waarvan we vorig jaar de 800ste verjaardag vierden, zou hiervan het onomstotelijke bewijs zijn.
De reden van die perfecte gelijkenis
tussen Franciscus van Assisi en Jezus van Nazaret is,
dat beiden zich bewust waren van Gods inwoning in hun geest, hart en lichaam, dat beiden totaal vervuld waren van Gods Geest
waardoor er in hen geen plaats of nauwelijks nog plaats was voor een ‘ego’. Beiden leefden met een Christusbewustzijn, met een Christusgezindheid,
en konden daarom ook Gods liefde openbaren en verkondigen in woord en daad.
Daardoor konden Jezus en Franciscus
zich ook totaal verbonden weten met de hele schepping en alle mensen,
konden ze alle mensen en ook alle schepselen als broeders en zusters beschouwen, ook al konden die schepselen als wind, water en vuur minder romantisch
maar heel ik-bedreigend en ik-vernietigend uit de hoek komen.
Ze waren zich bewust dat ze gezalfd waren, dat ze Christus waren en konden ook Christus waarnemen in alles en allen.
Want Christus is ieder, allen en alles
waarin Gods aanvaardende en levengevende liefde ons tegemoet komt. Het Christusmysterie is het mysterie van de inwoning van God,
van de goddelijke aanwezigheid in de schepping, in ieder mens en in ieder ding.
Ook voor ons komt het er in de eerste plaats op aan
dat we Gods aanwezigheid in ons, in anderen en in de schepping zien en ervaren.
Dan komen we tot een geloofsbeleving die meer is
dan een ‘God die daar is’ aanroepen, dan een ‘Christus die daar is’ aanbidden, maar niet navolgen.
Met zo’n geloofsbeleving komen we hoogstens bij geloof in Jezus
- wat dat dan ook moge betekenen - maar niet tot een leven met het geloof van Jezus, een leven met zijn gezindheid, met zijn eenheid met God, mensen en schepping.
Dat is het wat Franciscus wel deed, en dus zeer radicaal.
Om zo’n Christusbewustzijn te verwerven dienen we vooreerst aandacht aanleren, het vermogen om echt bij de werkelijkheid van mensen en dingen aanwezig te zijn

met respect en goddelijk mededogen.
Zorg voor zieken en lijdenden is daar een geweldig oefenterrein voor. Aandacht is ook het vermogen om opmerkzaam te zijn voor de aanwezigheid.
Bedoeld wordt niet dat je op een feestje iedereen gezien hebt en iedereen goeiedag gezegd hebt.
De bedoelde opmerkzaamheid is het tegenovergestelde van onverschilligheid, samen met angst dé tegenpool van liefde en mededogen.
Bij opmerkzaamheid en aandacht voegt zich het loslaten
van een scheidend denken en spreken van ‘ik/wij hier’ en ‘jij/jullie daar’. Dit is meteen ook afscheid nemen van een vijandig en twistend denken, van een manier van denken, kijken, luisteren en waarnemen
gewoonlijk sterk bepaald door emoties en onbewuste trauma’s.
Een nieuwe visie, een nieuw kijken met aandacht en respect
leidt tot een nieuwe houding tegenover alles en allen en tot een nieuwe levenshouding. Laten we verder afbreuk doen aan een overdreven romantiek rond het Zonnelied.
Want ook lijden doet het Christusbewustzijn tot stand komen. Het Zonnelied werd geschreven na een periode van hevig lijden, eigenlijk een bijna doodservaring.
Sterven en lijden betekent voor ons, hoe onaanvaardbaar dat ook moge klinken, precies dat loslaten van eigen percepties in, van illusies,
van valse verlangens en vooral valse verwachtingen in het leven en in anderen, van emoties, van woede en verdriet,
van het superieure ik dat nogal eens groeit
vanuit het zich inferieur voelende en denkende ik,
van een gescheiden ik, van drang naar macht en controle, van een opgebouwd imago. Het is, hoe onaanvaardbaar dat ook moge klinken,
ziekte en tegenspoed dragen en verdragen en de dood verwelkomen als een zuster.
Want het Zonnelied gaat over meer dan over broeder zon en zuster maan.
Leven met het Christusbewustzijn is eigen onvolmaaktheid en die van anderen en die van de wereld dragen en verdragen
en ondanks al die onvolmaaktheid en het ik-bedreigende in alles en allen toch in alles en allen openbaring zien van Gods liefde
en voor alles en allen openbaring zijn van Gods liefde. Ook dat is onaanvaardbaar.
Zoiets als je vijand liefhebben.
Franciscus wordt dé grote dierenvriend genoemd. Hoe mooi en romantisch.
Daarom is de dag van zijn naamfeest ook Werelddierendag.
Maar Franciscus zou even zeer geëerd zijn mocht men zijn naamfeest uitgeroepen hebben tot Wereldvijanden-zijn-broeders-dag.
Ondanks het feit dat je mijn vijand bent ben je toch mijn broeder, mijn zuster
en kijk ik naar je met respect en mededogen,
met wie ik mij diep verbonden weet zoals ik me verbonden weet met de hele schepping. https://www.youtube.com/watch?v=2vIzGZg7iss&list=RD2vIzGZg7iss&start_radio=1